หากคุณเป็นจิตรกรในสมัยยุคกลางตอนต้น คุณจะต้องแยกสีอันมีค่าของคุณ ในชามหลาย ๆ ใบและนำมาจัดเรียงตามพื้นที่ทำงานของคุณ เพื่อที่จะได้เป็นการเสี่ยงที่จะผสมสีโดยไม่ได้ตั้งใจ (และแน่นอนว่าต้องมีจานสีให้ล้างมากมาย) และเห็นได้ชัดว่าความไร้ประสิทธิภาพนี้ นำไปสู่การพัฒนาจานสีของศิลปิน ซึ่งช่วยทำให้จิตรกรมีความคล่องตัว และมีประสิทธิภาพในการทำงานมากขึ้น
การถือกำเนิดของจานสี
แม้ว่าจะไม่ทราบแน่ชัดว่าจานสีประดิษฐ์ขึ้นเมื่อใด แต่ภาพวาดที่มาจากจานสีที่เก่าแก่ที่สุดที่รู้จักกันบางส่วน ทำมาจากไม้แบบดั้งเดิม สามารถจัดเรียงสีน้ำมันได้หลายสี ซึ่งนำมาใช้ในการสร้างผลงาน De Mulieribus Claris ซึ่งเป็นคอลเล็กชันที่มีชื่อเสียงในปี ค.ศ. 1374 มีการถ่ายทอดภาพชีวประวัติของผู้หญิงกลุ่มหนึ่ง ภาพประกอบเหล่านี้แสดงให้เห็นจิตรกรหญิงกำลังทำงานสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ และมีแผ่นไม้ขนาดเล็กที่มีรอยแต้มสีอยู่ด้านบน ผู้หญิงคนหนึ่งกำลังจดจ่อวาดภาพเหมือนของตนเองอย่างลึกซึ้ง และมีจานสีเป็นรูปดาว 9 แฉกอยู่บนโต๊ะทำงาน
ศตวรรษที่ 16
เมื่อถึงศตวรรษที่ 16 จานสีรูปถั่วซึ่งแพร่หลายอยู่ทั่วไปเริ่มปรากฏให้เห็น และมีรูใช้นิ้วหัวแม่มือสอดเข้าไปทำให้จับถนัดขึ้น นอกจากนี้จานสีสี่เหลี่ยมยังถูกใช้ในหมู่จิตรกรชาวเฟลมิช เช่น…Dirck Jacobsz หรือจิตรกรชาวดัตช์ Joachim Wtewael เขาใช้ในการวาดภาพเหมือนตนเองจากปี 1601 การนำเสนอในยุคแรก ๆ เกือบทั้งหมดของจานสีมาจากยุโรปเหนือ ซึ่งในอดีตมักจะทำจากไม้ซึ่งเป็นวัสดุที่หาได้ง่ายที่สุด นอกเหนือจากการนำวัสดุจากไม้มาใช้แล้ว แต่ในปัจจุบันนอกเหนือไปจากการใช้ไม้แบบเก่า ๆ แล้ว ยังใช้ทำจากวัสดุที่พกพาง่าย ล้างง่ายสะอาด และเบาอย่าง พลาสติก อะคริลิก และกระจกนิรภัยมาใช้แทนไม้ แต่ แน่นอนว่ามีนักสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจำนวนมากที่ยังคงติดใจ ใช้จานสีรูปแบบไม้อยู่ เพราะว่ามีความคลาสสิกสวยงามและให้อารมณ์ในการแต่งแต้มภาพในอีกรูปแบบหนึ่งเช่นกัน
และนี่ก็คืออีกหนึ่งมุมของศิลปะ ที่อาจจะดูเหมือนเล็กน้อยแต่แรกเริ่มเดิมทีแล้ว ก็ไม่ได้มีการใช้จานสีที่สะดวกสบายอย่างเช่นในปัจจุบัน ทำให้ต้องใช้อุปกรณ์เยอะล้างยากต้องใช้พื้นที่ในการวาดภาพเยอะ แต่ในปัจจุบันจานสีเล็ก ๆ สามารถสร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่ยิ่งใหญ่ออกมาได้มากมาย มีจานสีหลากหลายราคา ส่วนใหญ่แล้วขั้นต่ำกรณีที่เป็นจานสีพลาสติกเล็ก ๆ ก็อยู่ที่ราคา 5 – 10 บาทเท่านั้น และหาซื้อไม่ยากเลย นี่คืออีกหนึ่งวิวัฒนาการของจานสีอุปกรณ์ที่ศิลปินจะต้องมี
